Veel van de zoogdieren op Bonaire zijn door de Spanjaarden geïntroduceerd. Toen ze het eiland in 1499 ontdekten, waren de vleermuizen nog de enige zoogdieren. Dat duurde niet lang, want de Spaanse schepen hadden doorgaans meer ratten en muizen aan boord dan mensen. Zo werden deze knaagdieren de eerste nieuwe bewoners van Bonaire.
Vanaf 1527 werd Bonaire door de Spanjaarden gebruikt om er vee te houden. Schapen, ezels, geiten, varkens, koeien, paarden, kippen en kalkoenen werden naar Bonaire verscheept. De dieren werden veelal in het wild gehouden en weinig verzorgd. De Spanjaarden zijn inmiddels alweer vier eeuwen vertrokken, maar veel van de dieren die ze naar het eiland brachten, leven er nog steeds. In deze blog kom je van alles te weten over de wilde (of verwilderde) zoogdieren van Bonaire. Zin om deze dieren écht in het wild te spotten? Ga dan Wandelen op Bonaire of boek dan één van onze tours!
Onderwerpen
De tekst gaat hieronder verder…
De wilde ezels van Bonaire
Het bekendste “wilde” zoogdier van Bonaire is de ezel (buriku in het Papiamentu). Wilde staat tussen aanhalingstekens, want eigenlijk zijn het verwilderde ezels. Toen de dieren op Bonaire werden uitgezet, waren ze immers tam. De Bonairiaanse ezels werden als lastdieren verkocht aan de suikerplantages in omliggende landen. Het zijn van nature woestijnbewoners, en daarom zijn ze beter bestand tegen de hitte dan bijvoorbeeld paarden. Dat is ook de reden dat de ezels al vijf eeuwen in het wild kunnen overleven op Bonaire. Zelfs in De Spaanse tijd werden de ezels niet verzorgd.
De ezels van Bonaire hebben Nubische roots. Dat is te zien aan het typische zwarte kruis in de vacht, dat op de rug en over de schouderbladen loopt. Bij de donkere ezels ontbreekt dit kruis. Hun kleur verraadt dat er ook genen van de typisch donkergekleurde Spaanse ezels in de populatie aanwezig zijn.
De ezels van Bonaire dragen bij aan de verschraling van het landschap. Ze eten zaailingen en krabben met hun hoeven de bodem kaal. Cactussen en andere doornige planten laten ze met rust, waardoor die het landschap domineren. Onder andere STINAPA, de natuurorganisatie van Bonaire, probeert door middel van door herbebossingsprojecten het oude boomrijke landschap weer terug te krijgen.
De wilde geiten van Bonaire
Ook de wilde geiten (kabritu in het Papiamentu) kom je nog overal op het eiland tegen en hebben met hun geknaag een grote invloed op het landschap. Bovendien worden er in de kunuku, het platteland van Bonaire, ook veel geiten achter het hek gehouden. Dat de geiten regelmatig ontsnappen hindert de eigenaren niet. De dieren vinden altijd hun weg weer terug naar huis en buiten het hek vinden ze bovendien een gratis maaltijd. De geiten worden veelal om het vlees gehouden. Geitenstoofpot (stoba kabritu in het Papiamentu) is een erg populaire maaltijd onder Bonairianen. Er wordt zelfs geitenvlees uit Zuid-Amerika geïmporteerd om aan de vraag te voldoen.
De geiten zijn door de Spanjaarden echter niet om het vlees, maar om de huiden op Bonaire geïntroduceerd. Ook was geitenmelk in die tijd geliefder dan koemelk. De geiten liepen los over het eiland. De Caiquetios, de oorspronkelijke bewoners van Bonaire, werden door hun Spaanse overheersers gedwongen om de geiten te vangen en het leer te looien. Dat werd gedaan met de peulen van de dividivi, die ook door de Caiquetios werden verzameld. Van het geitenleer werden schoenen gemaakt. Het vlees werd regelmatig weggegooid! Dat veranderde in 1636, toen de Spanjaarden door de West-Indische Compagnie (WIC) van het eiland werden verdreven. De WIC gebruikte het geitenvlees om de manschappen op Curaçao te voeden. Je leest er alles over in De geschiedenis van Bonaire.
De Spanjaarde introduceerden kabrieten op Bonaire, maar in de loop van de eeuwen werden daar verschillende andere rassen aan toegevoegd. Elk geitenras bood immers andere voordelen. Zo ontstond bijvoorbeeld het ras orea di raton (muizenoren), een geit met kleine oren. Ook kabritu ku kuenta (geit met kralen) spreekt tot de verbeelding. Met de kralen worden de lelletjes onder de kin van deze geit bedoeld. Dit ras werd veelal op Klein Bonaire gehouden. Ook had je kabritu di kachu (geiten met hoorns) en kabritu sin kachu (zonder hoorns). De verschillende geiten werden door elkaar gehouden, waardoor de geiten van Bonaire nu zo sterk van uiterlijk verschillen.
De wilde schapen van Bonaire
Op enkele plekken kun je op Bonaire ook wilde schapen (karné in het Papiamentu) tegenkomen. Tegenwoordig zijn de schapen behoorlijk zeldzaam, maar in de Spaanse tijd leefden er op Bonaire meer schapen dan geiten! Schapenleer is soepeler dan geitenleer. Nog steeds wordt de tambu, een traditionele trommel, om die reden met schapenleer bespannen. Onder de WIC werden de geiten veel talrijker.
De wilde schapen zijn prachtig om te zien. Ze stammen af van de Barbados Black Belly-schapen. Ze hebben een rossige vacht met een zwarte buik. De kop is wit met zwarte details. Ze zijn aangepast op het warme klimaat van Bonaire en zijn dus niet zo wollig als de Nederlandse schapen. Wil je ook proberen om wilde schapen te spotten? Tijdens onze tour De parels van het oosten komen we ze regelmatig tegen!
De wilde varkens van Bonaire
Eén van de bijzonderste wilde zoogdieren van Bonaire is toch wel het varken (porko in het Papiamentu). Die zou je toch niet verwachten in deze halfwoestijn! Toch kun je ze gewoon in het wild tegenkomen. Verwacht geen moddervet roze dier met een krulstaart. De varkens van Bonaire stammen nog af van het Mediterraans huisvarken uit de zestiende eeuw en zijn hier door de Spanjaarden uitgezet. Het varken heeft een stugge zwarte tot gele vacht en heeft een staart met een kwastje eraan. Het dier kan uitstekend tegen ziektes en parasieten. Ze zijn oersterk en weten hier al vijf eeuwen lang succesvol zelfstandig te overleven.
De varkens leven vooral in het noorden van het eiland, maar komen ook in de kunuku in het oosten voor. Overdag houden ze zich meestal schuil in de begroeiing, maar ’s avonds komen ze tevoorschijn. In de straten van Rincon struinen de varkens regelmatig rond, zeker in de droge tijd. Dan trekken ze naar het dorp, op zoek naar voedsel. Ze staan erom bekend dat ze zich niet door hekken laten tegenhouden en veroorzaken regelmatig schade aan gewassen. In 2017 is er zelfs een varkenshotline in het leven geroepen die mensen kunnen bellen als ze een varken in het dorp zien lopen!
De wilde katten van Bonaire
In sommige landschappen van Bonaire zou een familie leeuwen niet misstaan, maar met wilde katten (pushi in het Papiamentu) bedoelen we hier de verwilderde huiskat. De wilde katten leven totaal onafhankelijk van de mens, vaak midden in de natuur en ze zijn behoorlijk schuw. We komen regelmatig katten tegen tijdens onze tours in het Washington-Slagbaai National Park, op vele kilometers van de bewoonde wereld.
De katten leven van de vogels, hagedissen, ratten en muizen die ze vangen. In de regentijd drinken ze uit de plassen en poelen die dan ontstaan en in de droge tijd weten ze de putten en zoetwaterbronnen goed te vinden.
Er zijn overigens ook verwilderde honden te vinden op Bonaire. In tegenstelling tot de katten tref je deze alleen in de bewoonde gebieden aan en zijn ze min of meer afhankelijk van de mens. Bovendien zijn de honden niet bang voor mensen.
De muizen en ratten van Bonaire
Waar mensen zijn, zijn muizen (raton in het Papiamentu) en ratten (djaka). Zo ook op de schepen van de Spaanse vloot die in 1499 op Bonaire stuitte. Zo werden deze knaagdiertjes er geïntroduceerd. Samen met de vleermuizen zijn de muizen en ratten de enige écht wilde zoogdieren van Bonaire. Overdag houden ze zich schuil in hun holen, maar tegen zonsondergang komen ze tevoorschijn om voedsel te zoeken. Op hun beurt zijn de muizen en ratten een belangrijke voedselbron van de kerkuil en de torenvalk, die beide op Bonaire voorkomen. Ben je geïnteresseerd in meer grote vogels? Lees dan onze blog over de Vogel Big Five.
De vleermuizen van Bonaire
Vleermuizen (raton di anochi in het Papiamentu) zijn de enige wilde zoogdieren die van nature voorkomen op Bonaire. Er leven acht verschillende soorten vleermuizen op Bonaire. Overdag hangen ze te rusten in grotten en verlaten gebouwen, maar na zonsondergang komen ze tevoorschijn om voedsel te zoeken. Vleermuizen zijn vooral bekend als insecteneters, maar er zijn ook soorten op Bonaire die leven van nectar en fruit.
De vleermuizen die insecten eten houden het leven dragelijk op Bonaire. Eén vleermuis kan tot wel duizend muggen per nacht eten! Als je ’s avonds een drankje op de porch drinkt, zul je ze zeker voorbij zien fladderen. Dan weet je dat er weer een paar muggen minder op jouw bloed uit zijn.
Minder bekend zijn de vleermuizen die nectar drinken. De zuilcactussen van Bonaire worden door deze vleermuizen bestoven en bloeien daarom ’s nachts. Dankzij het werk van deze vleermuizen kunnen vogels en hagedissen het hele jaar door genieten van het cactusfruit. Er zijn ook vleermuizen die fruit eten. Zij zijn belangrijk bij het verspreiden van de zaden van de zuilcactussen en fruitbomen. Met het fruit eten ze namelijk ook de zaadjes op, die ze op een andere plek weer uitpoepen. Daar kan dan een nieuwe boom of cactus groeien.
Ontdek de wilde dieren van Bonaire tijdens een tour
Een wilde ezel spotten langs de kant van de weg is natuurlijk best leuk, maar deze dieren komen het best tot hun recht in de adembenemende landschappen van Bonaire. Tijdens onze tours verlaten we de gebaande paden en zoeken we de rust op van de ongerepte natuur van Bonaire. Daar kun je pas echt genieten van de wilde ezels en geiten, maar ook de schapen, vleermuizen en katten zien we regelmatig.
De tekst gaat hieronder verder…
Bezoek met ons de verborgen parels van het eiland. De tours van HopiBonaire zijn intieme belevenissen. Je bent alleen met je eigen gezelschap op pad en jij bepaalt het tempo. Wij kijken niet op een halfuurtje!
We passen onze tours aan op jouw wensen. Bovendien kun je ook volledig op maat gemaakte tours boeken, bijvoorbeeld om op zoek te gaan naar de wilde dieren van Bonaire. Ben je enthousiast geworden en wil je graag op avontuur? Duik gauw in het aanbod van onze tours!
Verder lezen?
Ben je geïnteresseerd in meer natuur van Bonaire? We hebben er veel over geschreven! De blogs staan verzameld op onze pagina over de natuur op Bonaire. Lees er bijvoorbeeld over de: – Zeeschildpadden op Bonaire – Hagedissen van Bonaire – Vlinders op Bonaire – Vogels op Bonaire – Mangrove van Bonaire Ook onze fotoblogs gaan over onderwerpen uit de rijke natuur van het eiland, zoals over flamingo’s, leguanen en kolibries. Wil je de natuur écht ervaren? Ga dan Wandelen op Bonaire! Op onze overzichtelijke blogpagina vind je veel andere blogs over Bonaire, bijvoorbeeld onze populaire blogs over het Rondje noord en het Rondje zuid. |