De oostkust van Bonaire wordt door veel bezoekers overgeslagen. Het is de ruige kant van het eiland. Je kunt er niet zwemmen, het is een doolhof van slechte, onverharde wegen en als je er al bereik hebt met je telefoon, laat Google Maps je er in de steek. Toch mag je het oosten van Bonaire niet missen tijdens je vakantie! Hier kun je genieten van de kracht van de oceaan die tegen de kliffen beukt. Je doorkruist er unieke landschappen en kunt er talloze verborgen parels ontdekken. Maar bovenal kun je aan de oostkust van Bonaire genieten van de rust. Je kunt er uren rondrijden, zonder iemand tegen te komen!
Verlaat met ons de gebaande paden en ga mee op avontuur tijdens onze tours op Plantage Washikemba, Bolivia en Onima!
Onderwerpen
Plantage Washikemba
Plantage Washikemba is een kleine plantage in het oosten van Bonaire. Er werden voornamelijk geiten gehouden en aloë vera verbouwd. Het oude landhuis, Landhuis Washikemba, is er nog altijd te bewonderen. Je leest meer over de plantagetijd in onze blog over De geschiedenis van Bonaire. Naast het landhuis zijn er meer redenen om dit veelzijdige gebied te bezoeken tijdens je vakantie op Bonaire!
Boka Washikemba
Boka Washikemba is één van de vele inhammen in de oostelijke klifkust van Bonaire. In de boka (mond in het Papiamentu) rollen azuurblauwe golven in de richting van een klein strandje. Het is een prachtig schouwspel om naar te kijken.
The Longest Tree of Bonaire
In het verlengde van Boka Washikemba staat The Longest Tree of Bonaire. Het is inderdaad een heel lange boom! De boka gedraagt zich als windtunnel, waardoor deze witte mangroveboom niet in de hoogte, maar in de lengte is gaan groeien.
Saliña Washikemba
Saliña Washikemba is een kale vallei die omzoomd is met prachtige cactusbossen en bijzondere rotsformaties. Bij zonsondergang kleurt de roodbruine aarde extra rood en tekenen de cactussen scherp af tegen de prachtige luchten. In de droge tijd is het een stoffige vlakte, maar in de regentijd is dit de plek waar veel toeristen zichzelf vastrijden in de modder.
De Natural Bridge Blowhole
De Natural Bridge Blowhole is één van de blowholes die in de omgeving van Washikemba is te vinden. Dit geologische verschijnsel is genoemd naar het blaasgat van walvissen. Als er een flinke golf tegen de klif slaat, spat er een zuil van water omhoog. Bij de juiste golfslag spat het water vele meters omhoog!
De mooiste zonsopkomst van Bonaire
De mooiste zonsopkomst van Bonaire vind je op Plantage Washikemba. Hier schijnen de eerste zonnestralen door het opspattende water van Washikemba blowhole, een lust voor het oog! Wil je dit zelf eens aanschouwen? Vraag ons om een vroege start van De Parels van het Oosten-tour.
Punta Blanko
Punta Blanko is een desolaat maanlandschap waar maar weinig planten groeien. Dit landschap is gevuld met grote, mysterieuze rotsen. Tijdens onze excursies vertellen we alles over de fascinerende ontstaansgeschiedenis van deze vlakte en hoe deze rotsen daar terecht zijn gekomen. Ook is er een prachtige klif te vinden. Dit is bovendien één van de weinige plekken op Bonaire waar je wilde schapen kunt tegenkomen.
De Red Hill Hike
Op plantage Washikemba is een toegankelijke maar veelzijdige wandelroute uitgezet, door een cactusbos, langs een lagune met mangrovebomen en over een kale kustvlakte. Lees alles over deze Red Hill Hike in onze blog met De veertien mooiste wandelingen van Bonaire.
Plantage Washikemba bezoeken
Tijdens onze Betoverend Bonaire-eilandtour laten we je zo veel mogelijk verschillende kanten van het eiland zien. Plantage Washikemba slaan we dus zeker niet over!
De tekst gaat hieronder verder…
Je kunt ook op tour naar Plantage Washikemba in combinatie met Plantage Bolivia. Lees snel verder!
Plantage Bolivia
Plantage Bolivia is de grootste plantage van Bonaire. Een langgerekte klif scheidt het gebied in twee delen. Op het middenterras vind je een bijzonder bos. Dit bos laat zich nauwelijks verkennen. Wij verkennen het laagterras van Plantage Bolivia, maar beginnen bij Landhuis Boven Bolivia.
Landhuis Boven Bolivia
Je vindt Landhuis Boven Bolivia in het zuiden van Plantage Bolivia. Het landhuis staat op het middenterras en keek vroeger uit over het laagterras. Er staan ook twee opzichtershuizen (kas vitó in het Papiamentu) op Bolivia: Opzichtershuis Beneden Bolivia (inderdaad, op het laagterras) en Opzichtershuis Midden Bolivia (meer centraal gelegen). Deze drie gebouwen vormden het hart van de plantage. Dit was de plek waar de werkers zich meldden en waar veel van de werkzaamheden plaatsvonden, zoals de productie van aloë-olie, kalkcement en houtskool.
Vuurtoren Spelonk
Vuurtoren Spelonk (Spelonk Lighthouse) steekt trots boven het vlakke landschap van Plantage Bolivia uit. Naast deze dertig meter hoge toren uit 1910 staat de vervallen woning van de vuurtorenwachter. Het ruig opspattende zeewater vreet het gebouw langzaam maar zeker op. Dat geldt niet voor de vuurtoren. Deze wordt goed onderhouden, omdat hij nog altijd in bedrijf is.
In 2005 haalde deze vuurtoren het nieuws toen er twee lichamen werden gevonden. De Spelonk Moordzaak ontwikkelde zich tot de grootste gerechtelijke dwaling van de Nederlandse Antillen, die succesvol aan het licht is gebracht door advocatenduo Geert-Jan en Carry Knoops.
De Spelonkgrot
In de klif tussen het laagterras en het middenterras heeft de zee een miljoen jaar geleden zijn sporen nagelaten. Eén van die sporen is de Spelonkgrot (Cave Spelonk), een zeegrot die door de fascinerende Geologie van Bonaire droog is komen te liggen. Nu kun je er gewoon rechtop in wandelen. Het dak van de Grot Spelonk lijkt gestut te worden door een groot aantal dikke zuilen.
De Spelonkgrot is de ideale plek om De vleermuizen van Bonaire te bewonderen. Overdag rusten ze aan het plafond van de grot. Hoe rustiger je doet, hoe beter ze zich laten bekijken.
De indianentekeningen van Spelonk
De Spelonkgrot was een heilige plek voor de Caiquetio-indianen, de oorspronkelijke bewoners van Bonaire. Hier brachten ze offers aan de geesten om ze goedgezind te houden. De Caiquetios hebben de wanden en het plafond van de grot met tal van religieuze symbolen versierd. Deze indianentekeningen van Spelonk zijn al die tijd bewaard gebleven!
De tekst gaat hieronder verder…
Boka Spelonk
Boka Spelonk is een kleine inham in de kliffen van de oostkust van Bonaire. Ook dit is een mooie plek om aan te doen tijdens je ontdekkingstocht op Plantage Bolivia. Je kunt er heerlijk wegdromen bij de binnenrollende golven in het azuurblauwe water.
Sinkhole Spelonk
Het laagterras van Plantage Bolivia is ruim 200.000 jaar geleden in zee gevormd. De ondergrond bestaat uit fossiele steenkoralen die tot een kalkpakket zijn samengedrukt. Zee- en regenwater vond zijn weg in de vele scheuren en holtes in het kalk. Zo zijn de honderden grotten ontstaan die Bonaire rijk is. Sinkhole Spelonk (Zinkgat Spelonk) was ooit zo’n grot, tot het dak instortte. Nu is het een bijzondere cirkelvormige laagte in het landschap. Dit soort zinkgaten wordt ook wel doline genoemd.
Plantage Bolivia bezoeken
Onze Parels van het oosten-tour is een prachtig off-roadavontuur door Plantage Washikemba en Bolivia. Weg van de massa kun je tijdens deze excursie optimaal genieten van de ruigheid, de weidsheid en de rust van de oostkust van Bonaire.
De tekst gaat hieronder verder…
Plantage Onima
Plantage Onima ligt vrij noordelijk aan de oostkust van Bonaire. Het is een kleine plantage, maar de hele kuststrook tussen de plantage en de oude muur van Plantage Washington is de moeite waard om te verkennen. Ook op deze plek kun je genieten van de ruige oostkust van Bonaire. Je vindt er verschillende boka’s, kale vlaktes, prachtige cactusbossen en veel sporen uit de rijke Geschiedenis van Bonaire.
Boka Pamper
Verstopt achter de muur van Plantage Washington ligt Boka Pamper, een kleine maar spectaculaire boka. Pamper is de lokale naam voor een soort makreel (de permit) die in de wateren rondom Bonaire voorkomt. De zee klapt er met grote kracht op de kliffen. Je vindt de foto van Boka Pamper bovenaan deze blog. Bij deze boka vind je ook een spectaculair uitzicht langs de ruige kust van dit deel van Bonaire.
De Morotinvlakte
De Morotinvlakte strekt zich uit van de oude plantagemuur van Washington tot Boka Onima. Aan de kust is het landschap kaal. Onder deze zoutrijke omstandigheden willen er nauwelijks planten groeien. Meer landinwaarts vind je prachtige cactusbossen en de klif van het middenterras.
Er torenen twaalf windmolens boven de vlakte van Morotin uit. Ooit leverden ze 30% van de benodigde elektriciteit van Bonaire. Tegenwoordig is dat nog maar een klein deel daarvan, want Bonaire is volop in ontwikkeling.
Playa Grandi
Playa Grandi is een van de weinige plekken aan de oostkust van Bonaire waar er geen klifkust te vinden is. Het is een langgerekt strand, vol aangespoeld hout, bamboe en helaas ook plastic. Als je daar niet te zwaarmoedig van wordt, is het zeker een mooie plek om te bezoeken. Het is prachtig om te zien hoe de golven er voor oostkustbegrippen rustig het strand op rollen.
Piedra Bonaire
Halverwege de Morotinvlakte kom je plots twee enorme rotsen tegen. Deze spirituele plaats wordt Piedra Bonaire genoemd, de Bonairerots. De rotsen lijken niet op hun plaats te zijn in dit verder zo vlakke landschap. Piedra Bonaire is de geboorteplaats van Bojnaj, kind van Moeder Aarde en de eerste Bonairiaan. Aan deze plek worden zuiverende en helende krachten toegedicht. Door een bijzonder ritueel uit te voeren kun ook jij spiritueel een kind van het eiland worden. Daarbij is echter de nodige flexibiliteit vereist!
Als Bonairianen naar het buitenland verhuizen, nemen ze wat guturuku, heilige grond van deze plek mee op reis. Mocht het noodlot toeslaan, dan kan de grond worden gebruikt om onder het kussen van hun sterfbed te leggen. Zo kunnen Bonairianen ook in het buitenland op hun geliefde geboortegrond sterven.
Boka Onima
Boka Onima is de enige boka aan de oostkust van Bonaire waar je met je auto doorheen kunt rijden. Dat vergt een beetje lef! In de boka vind je een zandstrandje met een aantal aangespoelde boomstammen. Ook het uitzicht vanaf één van de kliffen is zeker de moeite waard. De binnenrollende golven zijn een prachtig schouwspel!
De Kaomati
In het binnenland van Boka Onima ligt een bijzondere heuvel: de Kaomati. Dit is één van de heilige plekken van de Caiquetios, de oorspronkelijke bewoners van Bonaire. Naast indianentekeningen heeft deze stam ook veel aardrijkskundige namen en woorden achtergelaten.
Hike: De Kaomati beklimmen
Je kunt de Kaomati beklimmen tijdens een prachtige en veelzijdige wandeling. Het laatste stuk is een mooie uitdaging. Je klautert over grote rotsen en beklimt de laatste klif via twee houten ladders. Daarna word je getrakteerd op een fantastisch uitzicht over de oostkust van Bonaire. Deze hike is slecht gemarkeerd, maar de gids van HopiBonaire kent de weg. Ga jij de uitdaging aan? Neem dan hier contact met ons op!
Andere wandelingen kun je wél op eigen gelegenheid doen. Je leest er alles over in onze blogserie Wandelen op Bonaire.
De indianentekeningen van Onima
Ook op Plantage Onima vind je een verzameling prachtige indianentekeningen van de Caiquetios. De Caiquetios kwamen op heel Bonaire om te jagen en te verzamelen, maar ze kozen de oostkust uit als hun woonplaats. Hier konden ze voldoende drinkwater vinden. De belangrijkste vindplaatsen van de tekeningen vind je daarom allemaal aan de oostkust van Bonaire. Maar ook op andere plekken hebben de Caiquetios hun offerplaatsen versierd met tekeningen, zoals bij Boka Druif.
Plantage Onima bezoeken
De noordkant van Bonaire is prachtig veelzijdig, maar dan moet je dit mooie stuk van oostkust natuurlijk niet links laat liggen! Tijdens onze De magie van het noorden-tour verken je alle bekende toeristische trekpleisters van het noorden, zoals 1000 Steps, het Gotomeer en Rincon. Maar HopiBonaire biedt meer! Onderweg staan we ook uitgebreid stil bij de verborgen parels, waaronder die van Plantage Onima.
De tekst gaat hieronder verder…
De kunuku van Bonaire
Aan de oostkant van Bonaire vind je ook een groot deel van de kunuku, het landelijke deel van Bonaire. Dit gebied is ingericht voor de landbouw. Landbouwactiviteiten spelen zich op het eiland voornamelijk rond de regentijd af. Alleen dan valt er voldoende regen om de plantjes van water te voorzien. Bevloeiing met drinkwater is te duur, en het grondwater op Bonaire is te zout. Het regenwater wordt daarom zorgvuldig vastgehouden met dammen en in kleine plassen. Zo kunnen de gewassen ook na de regentijd nog een tijdje bevloeid worden. Dam Grandi is de bekendste dam. Achter de dam is, zelfs aan het eind van de droge tijd, een zoetwatermeertje te vinden. Helaas vinden we steeds minder van dit soort plekken op Bonaire, omdat een hoop dammen slecht zijn onderhouden.
Het enigszins brakke grondwater is wel geschikt als drinkwater voor het vee. Daarom kun je op Bonaire goed dieren houden. De veeboeren halen het water bij de pos, de waterput. Op de put staat een windmolen die het grondwater oppompt. Als je door de kunuku rijdt, kom je veel van deze possen tegen. Op het platteland van Bonaire worden voornamelijk geiten gehouden. Dit wordt vaak gedaan door mensen die permanent op de kunuku wonen, of door gepensioneerden die dagelijks vanuit Kralendijk naar hun dieren rijden om ze te verzorgen.
Naast landbouwgebied heeft dit gebied nog een andere belangrijke functie. In de weekenden trekt de bevolking van Bonaire zich terug op de kunuku om er te genieten van het buitenleven. Veel families hebben een eigen stukje grond, waar ze elkaar in het weekend ontmoeten. Op dit stukje grond staat vaak een eenvoudig huisje, een afdakje of een zeecontainer waar kan worden gescholen tegen de zon of regen. Ook zo’n onderkomen wordt een kunuku genoemd.
Het leven op de kunuku is helemaal back to basic. Het gebied is niet aangesloten op water of elektriciteit. Veel boerderijtjes hebben een grote watertank die eens per week door het drinkwaterbedrijf wordt gevuld. En zonnepanelen worden gebruikt om wat energie op te wekken, bijvoorbeeld om een koelkastje op te laten draaien en om ‘s avonds wat verlichting te hebben. Meubilair uit het goede huis in de stad krijgt, als het versleten is, vaak een tweede leven op de kunuku. Daar wordt het opgebruikt. Het leven op de kunuku is zo eenvoudig, maar reuzegezellig!
De oostkust van Bonaire verkennen
Om de oostkust van Bonaire veilig te verkennen, heb je goede kennis van de lokale wegen en omstandigheden nodig. Google Maps heeft het oosten van Bonaire niet in kaart gebracht en je hebt er vaak geen mobiel bereik. Delen van Washikemba, Bolivia en Onima zijn na perioden van regenval verminderd of zelfs helemaal niet toegankelijk. Zonder de nodige ervaring in het offroad rijden, rijd je jezelf gemakkelijk vast in de modder. Het is daarom verstandig om Washikemba, Bolivia en Onima tijdens een excursie te verkennen. Zo kun je optimaal genieten van de prachtige landschappen van het oosten en de verborgen parels die hierboven de revue zijn gepasseerd.
Wil je toch de oostkust op eigen houtje verkennen, houd dan rekening met het volgende:
- Verken deze gebieden alleen met een goede pick-uptruck of andere 4×4-wagen, met minstens een voor de helft gevulde tank.
- Zorg voor betrouwbare offline navigatie.
- Je moet een ervaren offroad chauffeur zijn.
- Zorg dat je een band kan verwisselen als je lek rijdt en zorg dat je je los kunt manoeuvreren als je jezelf hebt vastgereden.
- Zorg dat je de telefoonnummers kent voor in geval van nood.
- Win vooraf informatie in bij een local die bekend is met de huidige situatie in de gebieden die je wilt bezoeken.
- Neem meer dan voldoende eten en water mee voor tijdens je avontuur.
- Neem een snoeischaar mee om de weg vrij te kunnen knippen. Zo voorkom je lakschade.
- Houd je hoofd erbij en wees niet bang om om te draaien als je problemen tegenkomt.
De tekst gaat hieronder verder…
Op tour met HopiBonaire
Wie zorgeloos het oosten van Bonaire wil verkennen, boekt dus het best een van de tours met HopiBonaire. Je toert door desolate landschappen van de ene naar de andere prachtige plek. Tijdens onze excursies kunnen we alle hoogtepunten die je hierboven bent tegengekomen aandoen. Zo buiten de gebaande paden zullen we maar weinig andere mensen tegenkomen. Ook dat maakt je excursie in het oosten van Bonaire een unieke ervaring. Onderweg vertelt de gids je alles over het gebied waarin je rijdt. Zo gaat de omgeving nog meer leven! Bovendien bepaal jij het tempo tijdens je excursie. Bonaire laat zich niet haastig verkennen!
HopiBonaire is niet het soort offroad bedrijf dat met open jeeps rijdt “om je ervaring nog robuuster te maken”. Met HopiBonaire verken je het oosten van Bonaire in comfort. Je wordt rondgereden in een moderne pick-up truck met krachtige airconditioning. De gids leert je hoe je tijdens het offroad rijden zo min mogelijk door de auto heen en weer wordt geschud. Op de mooiste plekken zetten we ons kamp op om er wat uitgebreider te kunnen genieten van de omgeving. En genieten gaat natuurlijk beter met een hapje en een gekoeld drankje uit het ruime assortiment dat we tijdens onze excursies bij ons hebben. Met HopiBonaire verken je Bonaire in stijl!
Boek je comfortabele verkenningstocht door het oosten van Bonaire bij HopiBonaire en ga op zoek naar de verborgen parels van Plantage Washikemba, Bolivia en Onima!
Bezoek Plantage Onima tijdens de Magie van het noorden:
Bezoek Plantage Washikemba en Bolivia tijdens de Parels van het oosten:
Tijdens onze eilandtour, kan een bezoek aan de oostkust niet ontbreken. Tijdens onze Betoverend Bonaire Eilandtour bezoek je Plantage Washikemba.
Verder lezen?
De andere delen van Bonaire kun je wel veilig op eigen gelegenheid verkennen. Bekijk onze uitgebreide blogs en routebeschrijvingen van: – Het Rondje noord – Het Rondje zuid – Het oude centrum van Kralendijk – Klein Bonaire – Lac Bay en Sorobon – Washington-Slagbaai National Park – Lac Cai – Playa Frans Wil je Bonaire ook te voet verkennen? Bekijk dan onze blogserie Wandelen op Bonaire. In ons blogoverzicht vind je andere onderwerpen waarover we blogs hebben geschreven, zoals over vogels, natuur, geschiedenis en Bonaire als vakantiebestemming. |